Doen wat werkt

De meeste onderzoekers, beleidsmakers en professionals in het sociaal werk willen bestaande kennis en onderzoek zo goed mogelijk gebruiken. In de praktijk is dat niet altijd gemakkelijk. De databank Effectieve sociale interventies helpt gemeenten en organisaties.

De aanpakken van eenzaamheid, schulden, discriminatie, huiselijk geweld of de ondersteuning van mantelzorgers kennen geen makkelijk recept. En er is ook geen one size fits all oplossing in het sociaal domein. Maar we kennen wel werkzame mechanismen om sociale vraagstukken op te lossen. En we kunnen onderzoeken of wat we doen ook daadwerkelijk het effect heeft dat we beogen

‘We hebben als maatschappij de verantwoordelijkheid om te werken met interventies die werken’

Als we dat niet doen in het sociaal domein lopen we het risico dat we dingen doen die niet werken. En dan krijgen mensen in een kwetsbare positie niet de ondersteuning waar ze recht op hebben.

‘We hebben als maatschappij de verantwoordelijkheid om te werken met interventies die werken en niet gefundeerd zijn op goede bedoelingen.’ Aldus Nadja Jungmann, voorzitter van de erkenningscommissie van de databank Effectieve sociale interventies. Zie Ook interessant onderaan dit artikel.

Voor gemeenten en sociaal werkers

De databank Effectieve sociale interventies beoogt gemeenten en sociaal werkers te helpen. De databank van Movisie maakt interventies die werken vindbaar en helpt ze te verbeteren. In de databank staan bijna honderd interventies die hun waarde in de praktijk hebben bewezen. Het zijn interventies waarvan we weten dat ze het verschil kunnen maken voor mensen in een kwetsbare positie. Je vindt er bijvoorbeeld interventies die eenzaamheid verminderen bij jongeren en volwassenen, interventies om mantelzorgers te ondersteunen en interventies om buurten en wijken te versterken.

Wat bedoelen we met een interventie?

Met een sociale interventie bedoelen we: een systematische of stapsgewijze manier van handelen om een doel te bereiken. Dat doel heeft betrekking op een sociaal vraagstuk én beoogt verandering in de situatie van de mensen die je ermee probeert te bereiken.

Ruimte voor maatwerk

Alle interventies staan zo beschreven dat anderen ermee aan de slag kunnen. Zo is er voor elke interventie een handboek beschikbaar. Dat betekent niet dat er geen ruimte is om de aanpak aan de lokale context aan te passen. Juist in het sociaal werk is dat vaak nodig.

Samen met begeleiders van Movisie kom je tot een beschrijving van je aanpak

In de beschrijving staat daarom duidelijk aangegeven wat er minimaal nodig is om de interventie goed uit te voeren en wat je lokaal kunt veranderen. Ook zijn alle interventies in de databank onderzocht op uitvoerbaarheid. Dat betekent dat de uitvoer ervan een keer is geëvalueerd met deelnemers en uitvoerders. En dat er zicht is op de verbeterpunten. Daarom is ook een procesevaluatie nodig om in aanmerking te komen voor de databank.

Onafhankelijke beoordelaars nemen de beschrijving van de interventies en andere materialen goed door

Een interventie-eigenaar zegt daarover: ‘De procesevaluatie gaf waardevolle inzichten en feedback van uitvoerders. Veel hiervan wisten we al ongeveer, maar wanneer je het gestructureerd bij elkaar zet, is het een goed moment om met de aanbevelingen aan de slag te gaan.’

Erkenningstraject

Om een interventie op te nemen in de databank is het nodig dat er een handboek en een procesevaluatie beschikbaar zijn. Zo verzamelen we interventies in de databank die al beproefd en overdraagbaar zijn. Samen met begeleiders van Movisie kom je daarnaast tot een beschrijving van je aanpak: de samenhang tussen doelen, doelgroep en aanpak wordt hier inzichtelijk gemaakt. Ook beschrijf je wat er nodig is om de interventie op te zetten en uit te voeren.

Opname in de databank vergroot de zichtbaarheid van je interventie én draagt bij aan kennis over de aanpak van sociale vraagstukken. Zodat anderen niet steeds zelf het wiel hoeven uit te vinden.

Arjen Pfeifers van de interventie Voetbal herinneringen: ‘Iedereen heeft wel een onderbuikgevoel over wat je interventie doet. Het maken van een beschrijving dwingt je dit onder woorden te brengen en tot de essentie te komen.’ Zie Ook interessant onderaan dit artikel.

Goed doordacht en goed uitgevoerd

Onafhankelijke beoordelaars (wetenschappers en professionals uit het veld) nemen de beschrijving van de interventies en andere materialen goed door. Zij zijn de ‘poortwachters’ en zorgen ervoor dat de databank goed doordachte en goed uitgevoerde interventies bevat. Ook geven zij constructieve feedback en concrete suggesties voor verbetering.

Niet iedereen kan zomaar aan de slag gaan met jouw interventie

Beoordelaars kijken naar interventies op drie niveaus. Alle interventies in de databank voldoen aan de criteria voor beoordelingsniveau ‘Goed beschreven’. Dat betekent dat ze duidelijk en logisch op papier staan en goed uit te voeren zijn in de praktijk. Daarnaast zijn er interventies die daarbovenop goed onderbouwd zijn aan de hand van wetenschappelijk onderzoek (niveau ‘Goed onderbouwd’) en staan er in de databank interventies die in de praktijk bewezen effectief zijn (niveau ‘Effectief’). De eerste twee beoordelingsniveaus zijn bedoeld als opstapjes: veel interventies starten met ‘Goed beschreven’ om zich dan verder te ontwikkelen.

Opname van jouw interventie in de databank betekent overigens niet dat iedereen zomaar aan de slag kan gaan met jouw interventie. In de databank publiceert Movisie alleen de algemene beschrijving van de interventie. Movisie verwijst geïnteresseerden in een interventie altijd door naar de interventie-eigenaar.

Waarom erkenning?

Het beschrijven van je aanpak tijdens het erkenningstraject kost tijd en is niet altijd gemakkelijk, maar levert veel op. Door je aanpak te beschrijven, krijg je inzicht in de sterke kanten en verbeterpunten van je aanpak. Ook krijg je inzicht in de werkzame elementen.

Opname in de databank kan je helpen in gesprekken met subsidieverstrekkers en opdrachtgevers

Een goede beschrijving is belangrijk om je interventie op te kunnen schalen en op meer plekken te kunnen uitvoeren. Daarnaast kan opname in de databank je helpen in gesprekken met subsidieverstrekkers en opdrachtgevers.

Tot slot helpt opname in de databank de zichtbaarheid van je interventie te vergroten én draag je bij aan kennis over de aanpak van sociale vraagstukken. Zodat anderen van jouw interventie kunnen leren en niet steeds zelf het wiel hoeven uit te vinden.

‘Er hebben al ongeveer vijfhonderd mensen deelgenomen aan Mijn Verhaal’

Rik Moonen, interventie-eigenaar van Mijn Verhaal: ‘Het erkenningstraject is voor ons een kwaliteitsstempel. Toen ik hiermee begon, was ik die jongen van de kunstacademie die een leuk project met ouderen deed. Maar het is veel meer! Nu de vermelding in de databank rond is, hebben steeds meer gemeenten interesse om met deze interventie te werken. Inmiddels hebben er al ongeveer vijfhonderd mensen deelgenomen aan Mijn Verhaal.’ Zie Ook interessant onderaan dit artikel.

Zo proberen we met de databank te delen wat er in de praktijk werkt. Het werken aan effectieve interventies is één manier om dat te doen. Want door een interventie te onderzoeken en te beschrijven, kun je beter inzetten op wat werkt. En dat wat (nog) niet werkt, verbeteren.

Meer weten?

Vind alle interventies in de Databank Effectieve Sociale Interventies. Wil je jouw interventie aanmelden voor het erkenningstraject? Kijk op: Jouw interventie in de databank. Of meld je aan voor een online informatiebijeenkomst over het erkenningstraject.

Tekst Romy Santpoort en Caroline Harnacke

Ook interessant

Interview Nadja Jungmann

De voorzitter van de erkenningscommissie van de databank Effectieve sociale interventies is Nadja Jungmann. In dit gesprek zegt ze over het grootste belang van de databank dat het belangrijk is dat we in het sociaal domein weten dat wát we doen al of niet verschil maakt.

Interventie Voetbal Herinneringen

Het uitgangspunt van dit interventievoorbeeld is om betekenisvolle ontmoetingen tot stand te brengen waarbij ouderen samen voetbalherinneringen ophalen. Voetbal brengt mensen samen, zorgt voor verbinding en schept een wij-gevoel. Foto Toin Damen

Interventie Mijn Verhaal

Interventieontwikkelaar Rik Moonen vertelt over Mijn Verhaal. Met deze interventie krijgen ouderen aan de hand van het persoonlijke verhaal achter zelfgemaakte foto's een boost voor hun zelfvertrouwen.