Movisies Magazine
Bestaanszekerheid

Challenge Armoede 2023

Wil jij armoede en schulden beter begrijpen?

Tijdens de Challenge Armoede beter begrijpen, verrijk je kennis in vijf dagen in oktober kun je kennis opdoen over armoede en hoe je mensen beter kunt ondersteunen. De nadruk ligt op wat werkt tegen armoede met daarbij de inbreng van ervaringsdeskundigen.

Steeds vaker vangen we armoede en schulden onder de term bestaanszekerheid. Dit plaatst financiële problemen in een breder perspectief; niet alleen voldoende financiële slagkracht, maar ook het recht op een bestaanszeker leven is belangrijk.

Het gaat daarbij om de zekerheid van voldoende en voorspelbaar inkomen, werk, mee kunnen doen in de samenleving, een geschikt en betaalbaar dak boven je hoofd in een veilige en prettige omgeving en toegang tot zorg. Ook een overheid die mensen vanuit vertrouwen benadert, hoort hierbij: het toepassen van een menselijke maat.

Armoedegrens

Een sociaal minimum is het minimale bedrag dat mensen nodig hebben om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. In Nederland is dit meestal gelijk aan de bijstandsuitkering. Het sociaal minimum moet ook ruimte laten voor maatschappelijke participatie en het opbouwen van een financiële buffer, zodat huishoudens onverwachte uitgaven zelf op kunnen vangen.

Alleenstaanden en stellen komen tot 200 euro per maand tekort, gezinnen met kinderen tot 500 euro

In de daarop aansluitende bepaling van de nieuwe armoedegrens wordt rekening gehouden met het vermogen en de schulden van huishoudens. Daarnaast wordt niet alleen gekeken naar inkomen, maar ook naar (hoge) uitgaven voor bijvoorbeeld zorgkosten, huur en energielasten. Door hoge kosten kunnen huishoudens ook arm zijn.

Nieuwe kleding

Sociaal minimum

Ook in de zoektocht naar een nieuw sociaal minimum noemt de rijksoverheid het belang van bestaanszekerheid. De vraag die in deze zoektocht centraal staat is: wat hebben mensen nodig om rond te komen en mee te doen? Een antwoord hierop is belangrijk, want inkomens rondom het huidige sociaal minimum voldoen niet meer. De commissie Sociaal minimum onder voorzitterschap van hoogleraar Godfried Engbersen becijferde in juni 2023 in het rapport Een zeker bestaan dat alleenstaanden en stellen tussen de 100 en 200 euro per maand tekortkomen. Bij gezinnen met kinderen loopt dat op van 200 tot 500 euro.

In de overlevingsstand door chronische stress

Langdurige armoede leidt tot chronische stress. Hierdoor kom je in een ‘overlevingsstand’ terecht. Dit heeft invloed op je keuzen. Marc Mulder, senior ervaringsdeskundige armoede en schulden, over hoe dit werkt.

‘Mensen in armoede komen voor onmogelijke keuzen te staan. Keuzen die te maken hebben met het eigen welzijn en dat van het gezin, fysieke en geestelijke gezondheid en wat de toekomst brengt. Elke keuze heeft gevolgen. Het kost heel veel energie om almaar de afweging te maken tussen aan de ene kant het welbevinden nu en aan de andere kant problemen in de toekomst, zoals te weinig geld om rekeningen te betalen of terugvordering van toeslagen.

Het probleem is niet dat mensen dit niet kunnen of begrijpen. Het probleem is vooral dat de energie er niet is om hier steeds mee bezig te zijn én daarnaast energie over te houden voor alle andere opgaven die het leven met zich meebrengt.

De keuzen die mensen maken zijn veel meer gericht op overleven en overeind blijven onder alle stress dan dat het domme keuzen zouden zijn. Zolang het vooruitzicht is dat er een einde komt aan de omstandigheden is het beter op te brengen dan wanneer de situatie uitzichtloos lijkt. Dan sluit je je ogen voor de situatie en kies je voor iets prettigs in het hier en nu. Bijvoorbeeld door even nergens aan te denken en gewoon net te doen of er niets aan de hand is. Dat kan ook door alles eenvoudiger te maken. Door bijvoorbeeld géén toeslag aan te vragen hoef je niet na te denken over hoe je dat moet doen en wat de gevolgen op een later moment kunnen zijn.’

Challenge Armoede 2023

Het is belangrijk dat zowel sociaal werkers als beleidsmakers, vrijwilligers en andere betrokkenen zich bewust zijn van de omvang van bestaansonzekerheid, de juiste kennis hebben en hiernaar handelen. Juist ook wanneer zij zich in het werk niet direct met geldzorgen of -problemen bezighouden.

De Challenge bestaat uit één korte opdracht per dag

Door van 9 tot en met 13 oktober 2023 mee te doen met de Challenge Armoede beter begrijpen, verrijk je kennis in vijf dagen geef je jezelf de tijd om bewust stil te staan bij het vraagstuk en doe je meer kennis op over wat werkt bij de aanpak van armoede die je in je eigen praktijk kunt inzetten. De Challenge bestaat uit één korte opdracht per dag en gaat onder andere in op stress en emoties bij armoede. Deelnemers oefenen met motiverende gespreksvoering en leren meer over structurele oorzaken van armoede. In de afgelopen jaren deden duizenden professionals, vrijwilligers en ervaringsdeskundigen al mee aan de Challenge. Maar ook voor studenten, beleidsmedewerkers en anderen is het interessant.

Test alvast je kennis

Hierbij een voorproefje van de Challenge: test alvast je kennis over geldzorgen en -problemen. Klik op a, b of c en kijk of je het goede antwoord hebt.

Hoeveel huishoudens in Nederland leven in armoede?

A. 3,5%
Helaas, dat is fout

Antwoord B is het goede antwoord.

6,8% van de huishoudens in Nederland leven in armoede

Volgens cijfers van het CBS leeft 6,8 procent van alle huishoudens in Nederland minimaal één jaar in armoede, gebaseerd op de lage-inkomensgrens van het CBS. Dit zijn 515.200 huishoudens. Deze cijfers gaan over het jaar 2021. In december 2023 komen nieuwe cijfers beschikbaar. Volgend jaar neemt de armoede in Nederland waarschijnlijk toe vanwege het aflopen van tijdelijke inkomensmaatregelen voor mensen met de laagste inkomens (CPB, 2023). Momenteel werken het Nibud, CBS en SCP aan een nieuwe armoedegrens (CBS, Nibud & SCP, 2023). 

B. 6,8%
Inderdaad, B is het juiste antwoord

6,8% van de huishoudens in Nederland leven in armoede

Volgens cijfers van het CBS leeft 6,8 procent van alle huishoudens in Nederland minimaal één jaar in armoede, gebaseerd op de lage-inkomensgrens van het CBS. Dit zijn 515.200 huishoudens. Deze cijfers gaan over het jaar 2021. In december 2023 komen nieuwe cijfers beschikbaar. Volgend jaar neemt de armoede in Nederland waarschijnlijk toe vanwege het aflopen van tijdelijke inkomensmaatregelen voor mensen met de laagste inkomens (CPB, 2023). Momenteel werken het Nibud, CBS en SCP aan een nieuwe armoedegrens (CBS, Nibud & SCP, 2023). 

C. 11,6%
Helaas, dat is fout

Antwoord B is het goede antwoord.

6,8% van de huishoudens in Nederland leven in armoede

Volgens cijfers van het CBS leeft 6,8 procent van alle huishoudens in Nederland minimaal één jaar in armoede, gebaseerd op de lage-inkomensgrens van het CBS. Dit zijn 515.200 huishoudens. Deze cijfers gaan over het jaar 2021. In december 2023 komen nieuwe cijfers beschikbaar. Volgend jaar neemt de armoede in Nederland waarschijnlijk toe vanwege het aflopen van tijdelijke inkomensmaatregelen voor mensen met de laagste inkomens (CPB, 2023). Momenteel werken het Nibud, CBS en SCP aan een nieuwe armoedegrens (CBS, Nibud & SCP, 2023). 

Hoeveel huishoudens in Nederland geven aan moeite te hebben met rondkomen?

A. 19%
Helaas, dat is fout

Antwoord C is het goede antwoord.

37% van de huishoudens in Nederland geeft aan moeite te hebben met rondkomen

Onderzoek van het Nibud in 2022 laat zien dat 37 procent van de huishoudens in Nederland moeite heeft met rondkomen. In vergelijking met onderzoek uit 2018, maken meer mensen zich zorgen over geld. Niet alleen mensen met een uitkering of laag inkomen, ook mensen met hogere inkomens maken zich zorgen. Bijna de helft van de jongvolwassenen van 18 tot 35 jaar die zelfstandig woont, geeft aan moeite te hebben met rondkomen (Groen, van Horssen & Veerman, 2022). Naast het Nibud, doet ook het CBS onderzoek naar zorgen over financiën. Zij zien dat vooral jongvolwassenen zich ongerust maken. De geldzorgen zijn in 2022 weer toegenomen (CBS, 2023).

B. 28%
Helaas, dat is fout

Antwoord C is het goede antwoord.

37% van de huishoudens in Nederland geeft aan moeite te hebben met rondkomen

Onderzoek van het Nibud in 2022 laat zien dat 37 procent van de huishoudens in Nederland moeite heeft met rondkomen. In vergelijking met onderzoek uit 2018, maken meer mensen zich zorgen over geld. Niet alleen mensen met een uitkering of laag inkomen, ook mensen met hogere inkomens maken zich zorgen. Bijna de helft van de jongvolwassenen van 18 tot 35 jaar die zelfstandig woont, geeft aan moeite te hebben met rondkomen (Groen, van Horssen & Veerman, 2022). Naast het Nibud, doet ook het CBS onderzoek naar zorgen over financiën. Zij zien dat vooral jongvolwassenen zich ongerust maken. De geldzorgen zijn in 2022 weer toegenomen (CBS, 2023).

C. 37%
Inderdaad, Antwoord C is het goede antwoord

37% van de huishoudens in Nederland geeft aan moeite te hebben met rondkomen

Onderzoek van het Nibud in 2022 laat zien dat 37 procent van de huishoudens in Nederland moeite heeft met rondkomen. In vergelijking met onderzoek uit 2018, maken meer mensen zich zorgen over geld. Niet alleen mensen met een uitkering of laag inkomen, ook mensen met hogere inkomens maken zich zorgen. Bijna de helft van de jongvolwassenen van 18 tot 35 jaar die zelfstandig woont, geeft aan moeite te hebben met rondkomen (Groen, van Horssen & Veerman, 2022). Naast het Nibud, doet ook het CBS onderzoek naar zorgen over financiën. Zij zien dat vooral jongvolwassenen zich ongerust maken. De geldzorgen zijn in 2022 weer toegenomen (CBS, 2023).

Bij hoeveel procent van de huishoudens onder de lage-inkomensgrens is sprake van schuldenproblematiek?

A. 11,2%
Helaas, dat is fout

Antwoord B is het goede antwoord.

Bij 14,3% van de huishoudens onder de lage-inkomensgrens is sprake van schuldenproblematiek.

In cijfers van het CBS uit 2020 geeft 14,3 procent van de huishoudens onder de lage-inkomensgrens aan dat zij schulden moeten maken om rond te kunnen komen. Van de huishoudens boven deze lage-inkomensgrens is dit 2,1 procent. Schulden kunnen zowel een oorzaak als een gevolg van armoede zijn. Schulden veroorzaken armoede wanneer bijvoorbeeld beslag wordt gelegd op het inkomen. En schulden zijn een gevolg van armoede wanneer mensen schulden moeten maken om rond te kunnen komen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat mensen met lage inkomens vaker schulden maken dan mensen met hogere inkomens.

A. 14,3%
Inderdaad, antwoord B is het goede antwoord.

Bij 14,3% van de huishoudens onder de lage-inkomensgrens is sprake van schuldenproblematiek.

In cijfers van het CBS uit 2020 geeft 14,3 procent van de huishoudens onder de lage-inkomensgrens aan dat zij schulden moeten maken om rond te kunnen komen. Van de huishoudens boven deze lage-inkomensgrens is dit 2,1 procent. Schulden kunnen zowel een oorzaak als een gevolg van armoede zijn. Schulden veroorzaken armoede wanneer bijvoorbeeld beslag wordt gelegd op het inkomen. En schulden zijn een gevolg van armoede wanneer mensen schulden moeten maken om rond te kunnen komen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat mensen met lage inkomens vaker schulden maken dan mensen met hogere inkomens.

C. 17,4%
Helaas, dat is fout

Antwoord B is het goede antwoord.

Bij 14,3% van de huishoudens onder de lage-inkomensgrens is sprake van schuldenproblematiek.

In cijfers van het CBS uit 2020 geeft 14,3 procent van de huishoudens onder de lage-inkomensgrens aan dat zij schulden moeten maken om rond te kunnen komen. Van de huishoudens boven deze lage-inkomensgrens is dit 2,1 procent. Schulden kunnen zowel een oorzaak als een gevolg van armoede zijn. Schulden veroorzaken armoede wanneer bijvoorbeeld beslag wordt gelegd op het inkomen. En schulden zijn een gevolg van armoede wanneer mensen schulden moeten maken om rond te kunnen komen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat mensen met lage inkomens vaker schulden maken dan mensen met hogere inkomens.

Tekst Pien van der Sanden

Ook interessant

Tim ’S Jongers

Wat werkt bij de aanpak van armoede

Geld tellen

Mensenmassa winkelstraat

Man bekijkt factuur