Samen werken aan een betrokken buurt

Van der Brugge werd geattendeerd op het voorzorgcirkelconcept door zijn overbuurvrouw Hans van Steenis. Zij had het boek Voorzorgcirkels als antwoord op Vergrijzing van Henk Geene gelezen. In dit boek legt Geene uit dat ouderen op enig moment in hun leven hulpbehoevend worden, en dat voorzorgcirkels bedoeld zijn om hierop voor te sorteren. Van der Brugge: ‘Met een groep buurtbewoners maak je afspraken over hoe je elkaar kunt helpen. Met tien tot vijftien buurtbewoners kun je veel voor elkaar betekenen. Het idee sprak me direct aan, en Hans en ik besloten het als burgerinitiatief in onze buurt op te zetten.’

De voorzorgcirkel draait niet alleen om praktische hulp, maar ook om het organiseren van sociale activiteiten, vinden Rob van der Brugge en Ans Haselager
 

Van der Brugge deed een uitnodiging bij ongeveer tachtig adressen in de buurt door de bus. In die uitnodiging stond dat hoewel iedereen zich nu nog prima kon redden, er een tijd zou komen dat de behoefte aan hulp van anderen groter zou worden. Ook benadrukte de uitnodiging dat het belangrijk was om alvast na te denken over de toekomst, omdat men bij met het ouder worden vaak vrienden en familie kwijtraakt. ‘Het enige dat we nodig hadden, was een zaaltje en koffie’, vertelt hij. ‘Dankzij de maatschappelijke organisatie De Schoor was dat snel geregeld.’

WhatsApp

Uiteindelijk meldden zich dertig buurtbewoners aan. Van der Brugge: ‘Dat was eigenlijk te veel voor één voorzorgcirkel, omdat het belangrijk is dat de groepen klein genoeg blijven om persoonlijke banden te kunnen onderhouden. Daarom hebben we besloten om de groep op te splitsen in twee cirkels van vijftien personen. Elke deelnemer tekende een convenant waarin stond hoe en waarmee ze elkaar kunnen ondersteunen wanneer dat nodig is. Het contact verloopt trouwens vooral via WhatsApp; elke cirkel heeft een eigen groepsapp waarin mensen elkaar snel kunnen bereiken.’

De voorzorgcirkel draait niet alleen om het bieden van praktische hulp, ook om het organiseren van sociale activiteiten, vervolgt Van der Brugge. ‘Vanuit beide cirkels ontstonden spontaan allerlei initiatieven. Er is een fietsclub, een handwerkclub, een kookclub en er is een groep die regelmatig samen muziek luistert. Mensen uit beide cirkels doen hieraan mee, en dat versterkt de onderlinge band. Zelf ben ik actief in de fiets- en muziekclub, gewoon bij iemand in de huiskamer; muziek verbindt! Voor anderen is de handwerkclub weer belangrijk, zoals voor onze buurvrouw Ans.’

Ans Haselager (72) is enthousiast over haar deelname aan de handwerkclub. ‘We zijn met zeven dames, dus ja, we praten heel wat af. De een weet veel over tuinieren, de ander kan alles vertellen over wol. Zo ontdek je dingen van elkaar die je anders misschien nooit zou horen. Plus: mijn man is elektricien en sinds er meer contact in de buurt is, wordt hij vaker gevraagd om te helpen met klusjes. Zo draagt iedereen op zijn eigen manier bij.’

Naast de verschillende clubs wordt er ook jaarlijks een Burendag en buurtborrel georganiseerd. Een andere belangrijke traditie is het eerdergenoemde tweewekelijkse koffiedrinken aan de picknickbank. ‘Het is iets kleins, maar zo’n bankje maakt een groot verschil’, zegt Van der Brugge. ‘Het nodigt uit om even te gaan zitten, een praatje te maken en elkaar beter te leren kennen.’

Uit isolement halen

Een van de belangrijkste aspecten van de voorzorgcirkels is dat het mensen helpt om makkelijker hulp te vragen. ‘Hulp aanbieden gaat veel mensen vrij makkelijk af, hulp vragen is vaak een ander verhaal. Maar als je elkaar beter kent, wordt die drempel lager. Je weet wie je waarvoor kunt benaderen, en dat maakt het een stuk eenvoudiger. Omdat we allemaal in dezelfde soort huizen wonen, leren we ook veel van hoe anderen bepaalde klussen aanpakken.’

Haselager knikt. ‘Als je weet wat iemands specialiteit is, dan is het makkelijker om hulp te vragen. Ik ben zelf bijvoorbeeld niet zo handig met tuinieren, dus vraag ik mijn buurvrouw om tips. Dat had ik misschien niet gedaan als we elkaar niet via de cirkels zo goed hadden leren kennen.’ Van der Brugge: ‘Dit netwerk helpt ook om mensen uit hun isolement te halen. Soms heeft iemand altijd op zijn partner geleund voor sociale contacten. Een meneer uit onze straat woont bijvoorbeeld alleen, omdat zijn vrouw dementeert en elders moest gaan wonen; die man viel natuurlijk in een gat. Daar moet je als buren oog voor hebben. Ik ging gewoon naar ‘m toe: 'Hoe is het nu? Lukt het een beetje?' Zonder de voorzorgcirkel had ik hem niet eens gekend.’ Haselager: ‘En we halen een alleenstaande vrouw die zelf geen vervoer heeft op voor onze activiteiten.’

Koningin Máxima was in Almere om meer te horen over de voorzorgcirkels
 

Geen klik

Hoewel de voorzorgcirkels in Almere Muziekwijk een succesverhaal zijn, zijn er ook uitdagingen. ‘Het kan zijn dat je niet met iedereen even goed kunt opschieten. Maar dat hoort erbij. Je doet vrijwillig mee en niemand wordt gedwongen.’ Een andere uitdaging is het gedrag van jongeren die de picknicktafel gebruiken als hangplek. ‘Soms maken ze lawaai, gebruiken ze alcohol of andere middelen. Dat kan vervelend zijn voor de buurtbewoners’, zegt Haselager.

Het is de wens van Van der Brugge en zijn medebewoners om het concept van de voorzorgcirkels uit te breiden naar andere wijken in Almere. ‘Het belangrijkste is dat het een burgerinitiatief blijft. Zonder gemotiveerde burgers zal het niet lukken.’  

Afgelopen mei bracht koningin Máxima een bezoek aan Almere om meer te horen over het initiatief. Van der Brugge: ‘Ze toonde veel belangstelling en wist er al veel van. Heel leuk om te zien, en het is natuurlijk een enorme erkenning dat ook het koningshuis het belang van zulke burgerinitiatieven inziet.’