Evaringen van inwoners

Themamagazine Cliëntondersteuning
ervaringsverhaal

De waarde van ervaringskennis bij de doorontwikkeling van cliënt­­ondersteuning

‘Mijn cliënt­ondersteuner is mijn steun en toeverlaat'

Welke rol kan een cliëntondersteuner spelen in het leven van een inwoner? Paula* is moeder van Thomas (18) en werkt in de zorg. Vanwege zijn verstandelijke beperking heeft Thomas levenslang ondersteuning en hulp nodig. Voorheen regelde Paula alles zelf rondom de zorg en ondersteuning voor haar zoon, maar door een crisissituatie werd dit onhaalbaar. Inmiddels staat cliëntondersteuner Inge haar bij. Wat zijn Paula's ervaringen met cliëntondersteuning? 'Als cliënt heb je iemand nodig die door de bomen het bos wél ziet.'

Paula: ‘Mijn zoon heeft een IQ van 80. Verbaal lijkt hij veel te kunnen, maar sociaal-emotioneel is hij tussen de drie en zeven jaar. Doordat hij verbaal sterk is, schatten instanties dit soms verkeerd in. Zelf werk ik al vanaf mijn achttiende in de zorg. Op dit moment ben ik gedragsbegeleider in de gehandicaptensector.’

Tot afgelopen winter heeft Paula alles rondom de zorg en ondersteuning voor haar zoon zelf geregeld. Maar een psychose bij Thomas, met als gevolg een aanvraag voor beschermd wonen, bracht hier verandering in. Paula: ‘De situatie thuis werd onhoudbaar voor ons gezin. Een beschermd wonen voorziening vanuit de VG (verstandelijk gehandicaptenzorg) lijkt het meest passend voor Thomas, maar daarvoor heeft hij een Wlz-indicatie nodig. In de tussentijd werd Thomas achttien. Deze overgang maakte de situatie extra ingewikkeld.’ 

‘Toen ik nergens terecht kon met mijn vragen heb ik me als laatste redmiddel aangemeld voor cliëntondersteuning in mijn gemeente’

Hoe ben jij met jouw cliëntondersteuner in contact gekomen? 

‘Juist op het moment dat je als ouder op de rand van de afgrond staat en wanhopig bent, verlangen allerlei organisaties het onmogelijke van jou en je kind. Het gaat over bezwaren, papierwerk en regelzaken. Dit is onhaalbaar in een crisissituatie. Toen ik nergens terecht kon met mijn vragen over een toekomstige Wlz-indicatie voor Thomas, heb ik me als laatste redmiddel aangemeld voor cliëntondersteuning in mijn gemeente. Van horen zeggen wist ik van het bestaan van cliëntondersteuning, maar ik heb nooit geweten wat hun werk inhoudt. Ik verwachtte er daarom niks van en dacht: ik vertel voor de duizendste keer mijn verhaal en zie het wel. Snel daarna werd ik gebeld door cliëntondersteuner Inge. Inmiddels is zij mijn steun en toeverlaat.’ 

Wat betekent jouw cliëntondersteuner voor jullie?

‘Inge is goud waard! Ik had mijn zoon en mijzelf al veel eerder een cliëntondersteuner gegund. Altijd dacht ik alles zelf wel te kunnen regelen voor mijn kind, want ik werk tenslotte in de zorg. Maar emoties spelen een belangrijke rol en als moeder sta je er anders in dan als zorgprofessional. Bij Thomas was het al van jongs af aan duidelijk dat het om blijvende problematiek ging. Wanneer de verwachting is dat het om een langdurig traject gaat, gun ik iedereen vanaf het begin een cliëntondersteuner. Cliëntondersteuning mag in dit geval van mij een meer verplicht karakter krijgen en de gemeente moet duidelijker uitleggen wat het inhoudt. Voor mij was het te vrijblijvend en onduidelijk.’ 

‘Zonder cliëntondersteuner kun je niet altijd de gevolgen inschatten van een aanvraag'

‘De cliëntondersteuner betekent voor ons dat Thomas een veel grotere kans heeft op het krijgen van de hulp die hij nodig heeft. Bijna niemand heeft zoveel kennis over wet- en regelgeving als Inge. Ze ontlast ons als cliënt en denkt goed mee. Daarnaast is ze neutraal, proactief en is ze de verbindende factor tussen allerlei organisaties. Ze zit niet in de emotie zoals ikzelf. Zonder cliëntondersteuner kun je niet altijd de gevolgen inschatten van een aanvraag of regeling, terwijl dit wel consequenties kan hebben. Zo vraagt de Wmo weer heel andere dingen dan de Wlz. Als naasten en cliënt heb je iemand nodig die door de bomen het bos wél ziet en jou daardoor heen kan leiden. Cliëntondersteuning is echt onmisbaar.’  

Over welke hulpvraag heb jij contact met jouw cliëntondersteuner? 

‘Inge ondersteunt ons bij de Wlz-aanvraag voor Thomas. Deze is afgewezen. Daarom helpt zij nu met het bezwaar. We hebben telefonisch contact of spreken op kantoor of bij mij thuis af. Voorafgaand aan het indienen van een bezwaar kan Inge aangeven of dat zin heeft, dat is helpend. Ze denkt mee en zal het ook aangegeven als ze er geen vertrouwen in heeft. Ook helpt ze met de aanvraag voor een Wajong-uitkering.’ 

Hoe ervaar je de onafhankelijkheid van jouw cliëntondersteuner? 

‘Haar onafhankelijkheid is fijn. Je hoeft geen rekening te houden met wat je zegt en ze kijkt echt vanuit de cliënt en de hulpvraag, niet vanuit de hulpverlening en (on)mogelijkheden. Ze doet wat goed is voor Thomas. Daarnaast is het fijn om iemand te hebben die los staat van alle betrokken organisaties.’   

Op zoek naar meer ervaringen van inwoners?

Lees het ervaringsverhaal van Elise en haar cliëntondersteuner Sietske, van meneer en mevrouw Schröder uit Tilburg of bekijk het artikel met de ervaringen van Mira, Toon en Ada.

In de video van gemeente Veldhoven komen ook een aantal inwoners aan het woord.

Waarom is het belangrijk ervaringen als die van Paula mee te nemen bij het doorontwikkelen van cliëntondersteuning?

Wanneer je aan de slag gaat met de doorontwikkeling van cliëntondersteuning is het belangrijk dat dit zo goed mogelijk aansluit bij belevingswereld van de inwoner. Dit doe je door het perspectief van inwoners mee te nemen in de inrichting van beleid rondom cliëntondersteuning. Het gaat erom mensen als Paula en Thomas zo goed mogelijk te helpen. Dit lukt door de plannen aan te laten sluiten bij wat volgens mensen zelf belangrijk en nodig is.

Pien van der Sanden (Movisie): ‘We zien dat gemeenten nu op verschillende manieren inwoners betrekken in dit proces. Zij vragen zich af wat inwoners vinden van de huidige inrichting van cliëntondersteuning en welke ideeën, wensen en behoeftes inwoners hebben voor de toekomstige inrichting van cliëntondersteuning in hun gemeente. We hebben verschillende manieren in kaart gebracht en verzameld waarop inwoners nu betrokken worden in gemeenten. Bekijk geschikte vormen om hun kennis en ervaring naar boven te halen in dit artikel, zoals een klantreis in Veere, een ervaringenkaart in Pekela of de Methode Jet in Almere.’

Aandachtspunten bij het betrekken van inwoners:  

  • Probeer op structurele basis samen te komen, betrek inwoners dus vaker dan één keer. Zowel aan het begin als tijdens het traject. 
  • Ga verder dan enkel het ophalen van ervaringen van inwoners. Geef de stem van inwoners een plek aan tafel tijdens het proces van (door)ontwikkelen en laat hen meedenken over keuzes die gemaakt moeten worden.  
  • Denk van tevoren na over welke (groepen) inwoners je wilt betrekken en/of wie je wilt bereiken. Stem hier vervolgens de manier waarop je samen aan de slag gaat op af.  
  • Bedenk vooraf wat je vraag aan inwoners is en welk resultaat je wilt bereiken. Stem hier vervolgens de methode op af: wil je een globaal inzicht krijgen (peilende methode), verdiepende informatie over een specifieke doelgroep ophalen (verdiepende methode) of inwoners laten meedenken over wat zij nodig hebben?  
  • Betrek ook je aanbieders. Deze taak ligt niet alleen bij gemeenten zelf, ook aanbieders van cliëntondersteuning kunnen een rol spelen in het betrekken van inwoners en het ophalen van ervaringen.
 

* De gebruikte namen in dit artikel zijn gefingeerd.  

Tekst: Rachel Stoffelsen en Pien van der Sanden

Ook interessant