Themamagazine Cliëntondersteuning
praktijkvoorbeeld

Cliëntondersteuning voor en door jongeren in Haarlemmermeer

‘Met onze ervaringen kunnen we veel jongeren verder helpen’

Een groep die extra aandacht verdient bij het inrichten en bekender maken van cliëntondersteuning is de groep jongeren en jongvolwassenen. Wat kan cliëntondersteuning betekenen voor hen en waar hebben zij zelf behoefte aan? Meerdere gemeenten kiezen voor ervaringsdeskundigen bij de inrichting van cliëntondersteuning voor jongeren. Zo ook gemeente Haarlemmermeer: een inspirerend voorbeeld.

In de gemeente Haarlemmermeer organiseren ze cliëntondersteuning ook samen met jongeren. We spreken met Ainaz Moghaddam* van de gemeente Haarlemmermeer. Ze vertelt: ‘In onze gemeente werken we sinds 2020 met Jongeren Ervarings Coaches (JEC) van Stichting ONTDEC. De JEC zijn jongeren die iets ingrijpends meegemaakt hebben, denk aan een scheiding of een depressie. Ze hebben dit verwerkt en willen nu graag andere jongeren helpen met hun ervaring.’

Ontstaan van JEC

Moghaddam: ‘Het inrichten van cliëntondersteuning voor jongeren vraagt om een specifieke aanpak en goede aansluiting bij de doelgroep. We hadden dit al eerder geprobeerd, maar die pogingen kwamen niet goed van de grond. Bij een bijeenkomst van Movisie voor koplopergemeenten over cliëntondersteuning gaf de gemeente Zaanstad een presentatie over een initiatief waarin jongeren andere jongeren op een laagdrempelige manier ondersteunden. Dit was zo aansprekend dat wij een soortgelijk initiatief ook in Haarlemmermeer wilden starten. Stichting ONTDEC heeft een plan gemaakt en via bestuurlijke besluitvorming zijn we gestart met het initiatief. In dit plan beschreven we onder andere hoe de coaches geselecteerd en opgeleid werden. Wij hebben daarvoor middelen van het transformatiefonds voor jeugd ingezet. En samen met Stichting ONTDEC de samenwerking gezocht met onze welzijnspartners.’ 

Wie zijn de JEC’ers?

Om geschikte kandidaten te vinden voor de coaches zocht JEC contact met een hbo-opleiding voor hulpverlening zoals Social Work. Daarnaast vindt de werving online plaats en via posters bij netwerkpartners. JEC’ers krijgen trainingen in ongeveer twaalf bijeenkomsten en worden vervolgens door een coördinator gekoppeld aan een hulpvrager.

Een van die JEC’ers is Lucas (21), student Social Work op de Hogeschool van Amsterdam (HvA). ‘Ik kwam JEC tegen op de stagemarkt en het verhaal sprak mij aan. Ik had het gevoel dat ik zelf vroeger ook wel zo’n project had kunnen gebruiken. Ik ben toen op een andere manier geholpen, maar het was nog fijner geweest als dat door een leeftijdsgenoot was gedaan.’

‘Het werk is heel waardevol! We kunnen samen veel jongeren verder helpen met onze ervaringen’ 

Ook Loyse (17) wilde met haar eigen ervaringen anderen helpen. ‘Alle hulpvragen komen terecht bij de teamcoördinator. Die beslist bij wie de ervaring het best aansluit. Dat kan over van alles gaan: huisvesting, depressie of schulden. De jongere met de hulpvraag wordt dan gekoppeld aan iemand die de jongere het best kan helpen op basis van eigen ervaring. En komen wij er zelf niet uit of spelen er zorgwekkende dingen, dan leggen we de vraag terug bij onze teamcoördinator. Het traject hoeft ook niet lang te zijn, soms is het al voldoende als een jongere zijn verhaal kan delen. Het verschilt hoelang ik iemand coach. Het werk is heel waardevol! We kunnen samen veel jongeren verder helpen met onze ervaringen.’ 

Om het vrijwilligerswerk goed te kunnen doen, geven Loyse en Lucas aan dat zij het fijn vinden om te weten waar ze terecht kunnen wanneer ze er zelf niet uitkomen. De training was voor hen een goede voorbereiding. Dit is een aanvulling op hun eigen ervaringen en kennis, die ze inzetten in de ondersteuning van jongeren. Het plannen van vrijwilligerswerk naast een drukke studie kan soms lastig zijn geeft Lucas aan: ‘hoe meer vrijwilligers aansluiten, hoe meer jongeren we kunnen helpen!’

Bereiken van jongeren

Inmiddels worden tien JEC’ers als vrijwillige cliëntondersteuners ingezet in Haarlemmermeer. Per jaar pakken zij zo’n vijftig vragen van jongeren op en dit aantal blijft groeien. Door gastlessen op scholen, social media en het verspreiden van flyers en posters maken jongeren kennis met de ervaringscoaches en wat deze voor hen kunnen betekenen.

‘Tijdens gastlessen merk je dat er meer jongeren zijn die behoefte hebben aan hulp’

De gastlessen zijn belangrijk om jongeren te bereiken. Lucas: ‘Tijdens een gastles op school kreeg ik van jongeren bijvoorbeeld vragen over mentale struggles. Als je daarover in gesprek gaat, merk je dat dat leeft en dat er meer jongeren zijn die behoefte hebben aan hulp.’ Verder vinden jongeren vooral via social media hun weg naar JEC. Dit is een populaire plek om jongeren te bereiken.

Moghaddam: ‘Het aantal vragen blijft groeien en jongeren zijn tevreden over de hulp die ze krijgen. Dit weten we via halfjaarlijkse rapportages en door in gesprek te gaan met Stichting ONTDEC die JEC uitvoert. Maar ook tijdens de gastlessen op scholen merken we dat hier behoefte aan is en dat er jongeren met hulpvragen zijn.’

Borging

Als het gaat om het voortbestaan van JEC, geeft Moghaddam aan dat het belangrijk is dat hier een actief en bevlogen team achter zit: dit zijn belangrijke factoren die ervoor zorgen dat het initiatief goed geborgd wordt. ‘De samenwerking in het team en de doorverwijzing naar de juiste hulp wanneer nodig, heeft duidelijk gemaakt dat iedereen dit belangrijk vindt.’

Bezoek de website van Stichting ONTDEC met een filmpje van de Ervaringscoaches of bekijk hun Instagram.

Groep jongeren

‘Hoe meer vrijwilligers aansluiten, hoe meer jongeren we kunnen helpen.’

Cliëntondersteuning voor en door jongeren

Cliëntondersteuners kunnen jongeren helpen met het regelen van praktische zaken, het maken van keuzes, talenten ontdekken en een toekomstplan. Daarnaast staan zij naast de jongere en bieden veiligheid en steun. De rol van een cliëntondersteuner kan worden opgepakt door een ervaringsdeskundige jongere, zoals een Experienced Expert.

De Big 5 op orde

Wat voor jongeren in ieder geval belangrijk is op weg naar volwassenheid? Zorg dat de Big 5 voor hen op orde is voordat je hen loslaat:

  1. Wonen: je hebt een passende en betaalbare woonplek voor een langere tijd, alleen of met anderen. 
  2. School en werk: je gaat naar school, studeert of werkt en je hebt plannen wat je later wilt doen. 
  3. Inkomen: je bent goed voorbereid op je financiële zelfstandigheid en hebt een stabiel inkomen. Je weet schulden te voorkomen of op te lossen, eventueel met hulp van iemand anders.
  4. Support: je hebt tenminste één volwassene op wie je altijd terug kan vallen. En je kan rekenen op familie, vrienden of kennissen.
  5. Mentaal: het gaat mentaal en lichamelijk goed genoeg met je. Je herkent bij jezelf wanneer het minder gaat en weet waar je dan moet zijn.

Ook is onafhankelijkheid van een cliëntondersteuner ten opzichte van gemeenten en instanties belangrijk voor jongeren. Hier kun je als gemeente rekening mee houden door bijvoorbeeld het mailadres dat een cliëntondersteuner gebruikt niet af te sluiten met @gemeente.nl of @zorgorganisatie.nl.

Meer weten? De Jeugdwelzijnsraad in regio Hart van Brabant heeft eerder meegedacht over de inrichting van cliëntondersteuning in gemeenten Goirle, Oisterwijk, Hilvarenbeek en Tilburg. Bekijk deze infographic van de JWR met hun adviezen over cliëntondersteuning of deze over Meedenkers in Tilburg.  

* Ainaz Moghaddam was tot 15 mei 2024 werkzaam bij Gemeente Haarlemmermeer.
Dit artikel is onder andere gebaseerd op het webinar Cliëntondersteuning voor en door jongeren: hoe doe je dat?

Tekst: Pien van der Sanden

Ook interessant

Bespreking met koffie op tafel

Illustratie groep jongeren

Illustratie jeugd in het park