Zelf beleven
In hun onderzoek werkten de beide onderzoekers samen met docenten van een afdeling volwassenonderwijs (ROC Rivor) en met deelnemers aan leertrajecten. Tijdens het onderzoek werd duidelijk dat de belevingsworkshop TOS van Kentalis een goede manier is om een duidelijk beeld te krijgen van TOS en de impact die dat heeft op het leven. De kern van deze workshop is het belevingsgedeelte: de deelnemers ervaren onder andere met geluids- en taalspelletjes of het dragen van een blinddoek de uitdagingen die TOS met zich meebrengt.
Signaleringslijst
Ook voor taaldocenten en andere professionals en vrijwilligers die deze workshop niet kunnen volgen, zijn er zeker mogelijkheden om signalen van TOS te herkennen. Het gaat daarbij niet om een diagnose, om het plakken van een stigmatiserend ‘etiket’, maar om een vermoeden van TOS. In het onderzoeksrapport vind je de Beknopte signaleringslijst Taalontwikkelingsstoornis Volwassenen. Een aantal signalen is duidelijk onderscheidend van kenmerken van mensen met beperkte taalvaardigheden zonder TOS. Zo zijn mensen met TOS vaak onvoldoende betrokken bij gesprekken in groepen. Ze kijken vaak bij andere deelnemers wat er gedaan moet worden. Opvallend is ook dat ze in onvolledige zinnen spreken en moeten zoeken naar woorden. Voor mensen met een TOS is het verder lastig om gerichte vragen te formuleren. Ook vinden ze het moeilijk om begrijpelijk te vertellen wat ze hebben meegemaakt: ze vertellen vaak veel, maar voor een ander is het niet altijd te volgen.
Onderwijsbehoeften
In de signaleringslijst staan ook leerbehoeften opgesomd. Die zijn onderverdeeld in didactiek, interactie en klassenmanagement. Hieruit zijn praktische tips af te leiden: voor taalprofessionals en -vrijwilligers, maar ook voor sociaal werkers. Geef tijd tussen vraag en antwoord is er eentje, of help iemand die een verhaal vertelt met wie, wat, waar, wanneer vragen. Maak geen zijsprong in je eigen verhaal: zorg dat de structuur duidelijk is, zodat de luisteraar met TOS weet wat hij kan verwachten. En tot slot eentje die eigenlijk altijd en voor iedereen goed is: geef complimenten.
Tekst Tea Keijl
Beeld Maud Fernhout
