WerKplaatsen sociaal domein
Studenten in Den Haag

Haags Ontmoeten: jong leert van oud

In Den Haag zijn meer dan zestig ontmoetingsplekken voor ouderen: Haags Ontmoeten. Ouderen en mantelzorgers kunnen daar zonder afspraak binnenlopen voor activiteiten, sociale contacten en ondersteuning. Het initiatief is onderdeel van het programma ‘Seniorvriendelijk Den Haag’. De Werkplaats Sociaal Domein Den Haag & Leiden voegt een waardevolle dimensie toe aan dit netwerk: zij verbindt Haags Ontmoeten met het onderwijs.

Binnen het project ‘De Haagse Verbindt Jong en Oud’ gaan eerstejaarsstudenten in gesprek met ouderen op de Haags Ontmoeten-locaties. Zij volgen de module ‘De vraag achter de vraag’, waarin ze leren kijken naar mensen en leren werken mét mensen. De studenten maken op basis van hun interviews creatieve portretten van de ouderen en bedenken activiteiten die aansluiten bij hun wensen. Dit levert waardevolle inzichten op voor het ouderenwerk en ook voor de studenten zelf. Tijdens een les op De Haagse Hogeschool vertelden studenten over hun ervaringen. Dat leverde mooie, soms ontroerende verhalen én belangrijke lessen op.

Het leven van ouderen

Veel studenten beginnen het project met weinig verwachtingen of zelfs vooroordelen over ouderen. ’Ik dacht dat ik niet zo’n klik zou hebben, maar ik vond het juist leuk en leerzaam’, vertelt Imane*. Zij interviewde Miguel (80), die op zijn twintigste van Curaçao naar Nederland verhuisde. Miguel blikte terug op zijn jeugd, zijn carrière als docent en muzikant, en sprak openhartig over de uitdagingen van ouder worden. ‘Wat mij raakte was hoe positief hij bleef, ondanks dat hij nu afhankelijk is van zorg’, zegt Imane. Miguel zelf vatte het samen met: ‘Geluk is: elke dag kunnen opstaan.’

Ook Sadi (84) maakte indruk. Ze groeide op Curaçao op, leerde koken van Amerikaanse chefs bij de luchthaven en werkte haar hele leven in de horeca. ‘Ze had geen formele opleiding gevolgd, maar was zó sterk en gepassioneerd’, vertelt Ibtissam. Haar portret bevatte tekeningen van groenten, een kookboek en een Amerikaans schort als eerbetoon aan haar vakmanschap. ‘Het leerde me dat niet alles draait om diploma’s, maar om doorzettingsvermogen en liefde voor wat je doet.’

Wat deze ontmoetingen bijzonder maakt, is dat het gesprek vaak veel verder gaat dan praktische zaken. Marwa sprak met een oudere die door honkbal deels verlamd raakte. ‘Zijn levenshouding inspireerde me enorm’, zegt ze. Stephanie interviewde een vrouw die ooit droomde van een carrière als stewardess, maar haar weg vond bij Shell en later een eigen bouwbedrijf startte. ‘Ze vertelde hoe belangrijk het is om altijd een plan B te hebben en trots te zijn op wat je bereikt. Dat neem ik mee in mijn eigen leven.’

Studenten reflecteren

De studenten deelden uitgebreid hun ervaringen. Ze vertelden hoe bijzonder het was om persoonlijke verhalen van ouderen te horen en hoezeer deze ontmoetingen hen raakten. Veel studenten merkten op dat ouderen vaak uitkijken naar het contact en dat deze gesprekken hen helpen om thema’s als eenzaamheid en levenslust beter te begrijpen

Een bijzonder contrast kwam naar voren. Een oudere gaf het advies: ‘Blijf leren en blijf nieuwsgierig, ongeacht je leeftijd.’ Dit raakt Lee en hij reflecteerde op het leeftijdsverschil tussen hem en zijn medestudenten: ‘Ik ben nu 26 en ik wilde na m’n 18e niet meer naar school. Maar nu ben ik er toch weer. De oudere die ik interviewde is 85 en blijft leren. Ik hoef me dus niet te schamen dat ik hier zit, ondanks het leeftijdsverschil.’ Een andere student, Selida, vertelde: ‘Sadi is een sterke vrouw. Ondanks dat ze geen school heeft gehad, heeft ze zoveel kinderen opgevoed en passie en geluk gevonden in koken. Daar kijk ik naar op. Ik ben erg creatief. Als school niet werkt, is Sadi een voorbeeld: je hoeft niet altijd school af te maken. Zij kan koken, ik kan tekenen. Ik heb geleerd dat school niet alles is.’ Allemaal mooie haakjes voor een gesprek in de groep.

De creatieve opdrachten – zoals het maken van portretten of gedichten – gaven studenten de kans om dieper te reflecteren. Ibtissam schreef een gedicht over Sadi’s levenspad: ‘Het daagde me uit om haar verhaal écht te begrijpen en met respect vorm te geven.’ Anderen maakten kleurrijke tekeningen of symbolische kunstwerken die de essentie van het levensverhaal van de ouderen weergaven. De deelnemende ouderen krijgen hun portret en een selectie uit de portretten wordt jaarlijks geëxposeerd in De Haagse Hogeschool en binnenkort ook bij de locaties van Haags Ontmoeten.

Wil IJzereef, hogeschooldocent en projectleider van het actieonderzoek, benadrukt hoe waardevol deze praktijkervaring is. ‘De groep die ik begeleidde had zich echt goed voorbereid: ik kreeg e-mails met tekst en portretten keurig uitgewerkt voor de les’, vertelt ze. ‘Tijdens de lessen waren ze actief en betrokken. Het mooie is hoe deze ontmoetingen hen laten reflecteren op hun eigen leven en familiegeschiedenis. Sommigen willen nu hun eigen opa of oma bevragen, een stage zoeken in het ouderenwerk of zelfs opnieuw op bezoek bij degene die ze hebben geïnterviewd. Vanuit het ouderenwerkveld hoor ik terug dat ouderen bijzonder hebben genoten van het contact met de jongeren. Dit is zinvol intergenerationeel contact en actieonderzoek met impact – precies waar we het voor doen.’

Drie inzichten uit het project

Praktijkervaring helpt studenten om vooroordelen over ouderen bij te stellen, hun beroepshouding te ontwikkelen en het ouderenwerk als toekomstig werkveld te verkennen.
Creatieve opdrachten, zoals portretten maken en gedichten schrijven, verdiepen het contact tussen de studenten en de ouderen en maken verhalen tastbaar.
Ontmoetingen tussen jong en oud geven ouderen erkenning en studenten nieuwe inspiratie voor hun toekomstig werk. Tegelijkertijd krijgen beroepskrachten aanvullende informatie over de behoeften die bij ouderen leven.

Verbinding maken

De samenwerking tussen Haags Ontmoeten, de opleiding Social Work en de Werkplaats Sociaal Domein laat zien hoe onderwijs en praktijk elkaar kunnen versterken. Professionals van Haags Ontmoeten zien de meerwaarde van de betrokkenheid van studenten. ‘De ouderen verheugen zich op de komst van de studenten. Ze voelen zich gezien en gewaardeerd’, vertelt IJzerdreef. Voor de locaties biedt het project bovendien nieuwe inzichten: de portretten en gesprekken geven een extra dimensie aan het bestaande activiteitenaanbod en maken duidelijk waar nog kansen liggen voor verbetering.

De kracht van het project zit in de wederkerigheid: studenten leren van ouderen, en ouderen krijgen persoonlijke aandacht en erkenning. Deze dynamiek past goed binnen het streven van Den Haag om een seniorvriendelijke stad te zijn. Bovendien sluit het aan bij bredere maatschappelijke vraagstukken zoals vergrijzing, eenzaamheid en de noodzaak om generaties met elkaar te verbinden.

Toekomstbestendig opleiden

Dit project Haags Ontmoeten laat zien hoe belangrijk het is om toekomstige sociaal werkers al vroeg in hun opleiding te laten kennismaken met ouderenwerk. Door direct contact met ouderen leren studenten niet alleen over de doelgroep, maar ontwikkelen ze ook praktische vaardigheden zoals interviewtechnieken, observeren, reflecteren en cultuursensitief werken. Tegelijkertijd groeit hun bewustzijn over maatschappelijke thema’s als inclusie en participatie.

De verhalen uit deze lessen zijn kleine, maar krachtige bouwstenen in het groter geheel van een samenleving waarin jong en oud elkaar blijven ontmoeten en versterken. Dat is precies waar de Werkplaats Sociaal Domein voor staat: leren, onderzoeken en werken aan een sociale infrastructuur die meebeweegt met de behoeften van inwoners.

Meer lezen

Sjoelen? Dat spel waarbij je van die rondjes swipet op een plank? – Een verslag van de eerste editie van het project, met gesprekken en portretten van ouderen door studenten.

Wat ouderen willen: de ene oudere is de andere niet’ – De nieuwste publicatie waarin de ervaringen van ouderen en studenten centraal staan, inclusief inzichten en aanbevelingen voor het ouderenwerk.

Voor meer informatie over dit project kunt u contact opnemen met Wil IJzereef, docent en projectleider Social Work aan De Haagse Hogeschool. Mail: w.a.m.ijzereef@hhs.nl