WerKplaatsen sociaal domein
Beweegvisite in Heiloo

Samen in beweging

Veel ouderen willen graag in beweging blijven, maar weten lang niet altijd goed waar te beginnen. Beweegvisite biedt een laagdrempelige en persoonlijke manier om dat samen te doen. Een vrijwilliger komt twaalf keer bij iemand thuis op bezoek om samen te bewegen, te praten en vooral ook plezier te maken. De methode is ontwikkeld vanuit het Nationaal Ouderenfonds met partners en is in de pilotfase in onder andere Heiloo.

Beweegvisite is een initiatief waarbij een vrijwilliger op vaste momenten op bezoek gaat bij een oudere. Samen doen ze eenvoudige oefeningen, wandelen een stukje of praten over bewegen en gezondheid. Het gaat om aandacht, motivatie en het op gang helpen van een routine. Elke ‘visite’ duurt ongeveer een uur en er is ruimte voor koffie, een gesprek en vooral voor herhaling van beweging. Het gaat om het samen formuleren van een doel en daar met elkaar naartoe bewegen: het stimuleren om te bewegen is daarbij belangrijker dan harde afspraken.

Het doel is niet per se om mensen aan het sporten te krijgen, maar om ze letterlijk en figuurlijk in beweging te brengen. Dat kan al met kleine oefeningen aan tafel: kaartjes met eenvoudige oefeningen helpen daarbij. Bewegen versterkt niet alleen het lichaam, maar ook het zelfvertrouwen. Of zoals Mieke Regelink, vanuit Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO) betrokken bij dit project, zegt: ‘Het gaat niet om een sportprestatie, het gaat erom dat iemand zich beter voelt in z’n eigen lijf en plezier heeft bij het bewegen.’

Onderzoek en onderwijs verbonden aan praktijk

Bij de ontwikkeling van de Beweegvisite in Heiloo werkten praktijk, onderzoek en onderwijs mooi samen. Huub Purmer, docent-onderzoeker bij Hogeschool Inholland, bracht expertise in op het gebied van bewegen, gedragsopbouw en de training van vrijwilligers. In samenwerking met het Nationaal Ouderenfonds, lokale partijen zoals Stichting Trefpunt Heiloo, de Buurtsportcoach en MBvO werd een opzet gemaakt die als blauwdruk kan dienen voor andere gemeenten.

Een trainingsdag in Heiloo

Om vrijwilligers goed voor te bereiden op hun rol als beweegmaatje, organiseert Stefanie van Geert, van het Ouderenfonds, samen met Karin van Kersbergen en Claudia Spit, van Stichting Trefpunt Heiloo, een training. Zo ook in Heiloo, waar al zo’n veertien vrijwilligers zich inzetten voor beweegvisites. Tijdens de bijeenkomst wordt naast een uitgebreide uitleg, ook met elkaar geoefend. De training wordt verzorgd door Mieke Koops, een ervaren docent seniorenfitness.

De middag begint luchtig, met persoonlijke kennismaking. Monique vertelt dat ze als ‘blije pensionado’ graag iets wil doen voor anderen: ‘Ik lees met kinderen met een taalachterstand, ben maatje van ouderen… en dit leek me ook leuk.’ Jan, oud-marinier, vertelt hoe belangrijk sporten voor hem is: ‘Als ik kan helpen om ouderen fitter te maken, is dat welkom. Opgeven is geen optie!’

Ook de beweegachtergrond verschilt: de één sport dagelijks, de ander geeft toe liever lui dan moe te zijn. Maar allemaal zijn ze gemotiveerd om iets bij te dragen aan het welzijn van ouderen in hun omgeving. Koops benadrukt het belang van plezier. ‘Bewegen is niet altijd voor iedereen leuk. Maar als je het samen doet, met een glimlach, dan kan je het wel leuk met elkaar maken.’

Aansluiten bij de ander

Iedere oudere is anders. Sommige mensen zijn nog vitaal en lopen zonder moeite een blokje om. Anderen zijn kwetsbaarder of hebben last van geheugenproblemen. ‘Bij mensen met dementie werken vragenlijsten of doelstellingen niet goed’, merkt Claudia Spit, projectleider bij het Trefpunt in Heiloo, op. ‘Daar draait het om het hier en nu.’

Van Geert van het Ouderenfonds vult aan: ‘Vraag vooral: wat vind je leuk om te doen? En kijk daar elke week weer even naar. Het gaat om zinvolle, haalbare stappen.’ De vrijwilliger is geen begeleider of therapeut, maar een gelijkwaardige gesprekspartner die uitnodigt tot samen bewegen. Elke stap telt.

Dat vraagt om flexibiliteit. Soms blijft het bij een praatje of een kleine wandeling. Soms ontstaat er spontaan een speelse oefening met een ballon of een elastiek. ‘Wat je doet, hangt ook af van de ander’, zegt Koops. ‘En dat is misschien wel de grootste uitdaging én kracht van Beweegvisite.’

In beweging, fysiek én mentaal

Tijdens de training worden verschillende thema’s besproken: balans, valpreventie, spierversterking, mobiliteit. Maar ook: hoe bouw je vertrouwen op? Hoe begeleid je iemand veilig? Hoe stimuleer je zonder te pushen?

Koops benadrukt het belang van herhaling: ‘Oefeningen moet je een paar keer doen voordat ze effect hebben. Variatie helpt om het leuk te houden. En benoem vooral wat iemand goed doet.’ Ook wordt besproken hoe muziek of spelvormen een oefening kunnen verrijken: alles lijkt goed, zolang het past bij de deelnemer.

De beweegkaartjes geven houvast: eenvoudige oefeningen die je samen kan doen en die de deelnemer mag houden. ‘Als iemand later denkt: dat wil ik nog een keer doen, dan heb je al iets moois bereikt’, zegt Koops. Ook praktische tips komen aan bod: hoe zorg je dat iemand niet overbelast raakt? Hoe maak je het veilig? En hoe geef je grenzen aan?

Meer dan bewegen

Beweegvisite is ook een manier om eenzaamheid tegen te gaan. Cijfers laten zien dat 62% van de 75-plussers niet voldoet aan de beweegrichtlijnen. Tegelijkertijd voelt een groot deel zich ook sociaal geïsoleerd. Door het wekelijkse bezoek ontstaat er een band, een gesprekje en een gevoel van betekenis.

Veel vrijwilligers geven aan dat ze er zelf ook energie van krijgen. Het geeft voldoening om samen iets te doen dat zo eenvoudig én betekenisvol is. De training besteedt daarom ook aandacht aan het persoonlijke stuk: hoe blijf je in contact met jezelf, hoe ga je om met verlies of verdriet bij de ander? Van Geert: ‘Veel ouderen denken niet in termen van vooruitgang. Maar als iemand zich na drie weken durft uit te rekken zonder steun, of zelf een wandelingetje maakt, dan is dat pure winst.’

Praktisch en haalbaar

Elke vrijwilliger krijgt een mapje met materialen mee: beweegkaartjes, doelkaarten, een afvinkkaart en een gesprekshulp. De eerste weken draait het vooral om kennismaking en vertrouwen opbouwen. Daarna komt er meer ruimte voor beweging, en eventueel zelfs een koppeling aan een buurtsportcoach of lokale beweeggroep.

De duur van het bezoek is bewust begrensd tot een uur. ‘Even koffie, een gesprekje, kwartiertje bewegen, nog een oefening – dat is vaak genoeg’, zegt Koops. ‘Het moet leuk blijven, voor beide kanten.’ En niets moet: als iemand even niet wil bewegen, is het ook goed.

Het is de kunst om aan te sluiten bij het leven van de ander. ‘Sommige mensen willen oefenen omdat ze weer boodschappen willen doen’, zegt Spit. ‘Of omdat ze hun kleinkind willen kunnen optillen. Dat zijn krachtige, concrete doelen.’

Samenwerking in de wijk

Beweegvisite valt in Heiloo onder het maatjesproject van het Trefpunt. Spit legt uit dat deelnemers zich op verschillende manieren aanmelden: via huisartsen, casemanagers, familieleden of de nieuwsbrief. ‘Het is belangrijk dat mensen zelf gemotiveerd zijn. Anders werkt het niet.’ Soms komt een aanmelding via een zoon of dochter. Vrijwilligers bellen altijd eerst om te kijken of het klikt.

De buurtsportcoaches worden waar nodig betrokken. Zij denken mee over vervolgactiviteiten in de buurt. ‘Als iemand na twaalf weken zin heeft gekregen in meer, dan zoeken we mee’, zegt Spit. Zo wordt Beweegvisite geen losstaand project, maar een opstap naar blijvende beweging.

Grote impact

Beweegvisite is geen intensief sportprogramma. Het is ook geen zorgvoorziening. Het is een vriendelijk, positief en laagdrempelig project dat ouderen letterlijk in beweging brengt. Samen wandelen, oefenen, praten en plezier maken. Samen oefenen met vertrouwen. En samen ontdekken wat wel kan.

Het uurtje beweegvisite kan een wereld van verschil maken, zowel voor de oudere als voor de vrijwilliger. Het is een kleine interventie met grote impact. Want als iemand na een paar weken zegt: ‘Ik voel me fitter, ik durf weer naar buiten’, dan is de missie geslaagd!